Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013

Moby Dick (1956)

Ο νεαρός Ισμαήλ αναζητώντας την περιπέτεια μπαρκάρει στο φαλαινοθηρικό του Κάπταιν Αχαάβ, ενός σκληροτράχηλου καπετάνιου με μοναδικό σκοπό της ζωής του να εκδικηθεί τον Μομπι Ντικ, την λευκή φάλαινα που τον ακρωτηρίασε. Μια επικίνδυνη  θαλασσινή περιπέτεια ξεκινά για τον εντοπισμό του.
  Η καλύτερη κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου υπερκλασσικού αριστουργήματος της αμερικανικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας του Herman Melville από τον μεγάλο John Huston.
 Την ιστορία αφηγείται ο Ισμαήλ. Γίνεται φίλος με έναν ιθαγενή καμακιστή που πουλάει κεφάλια και μπαρκάρουν στο Πίκουοντ αψηφώντας την προφητεία ενός μάντη "Στην θάλασσα μια μέρα θα μυρίσεις στεριά όπου δεν θα υπάρχει στεριά. Και εκείνη την ημέρα ο Αχαάβ θα πάει στο τάφο του αλλά θα αναστηθεί σε μια ώρα! Θα αναστηθεί και θα τους καλεί. Και όλοι, όλοι οι διασωθέντες θα τον ακολουθήσουν ένας ένας!" Πρίν ανέβουν στο πλοίο επισκέπτονται την εκκλησία των φαλαινοθηρών όπου κάνει κύρηγμα ο Orson Welles πάνω σε μια εγκατεστημένη πρύμνη μέσα στην εκκλησία και τους λέει το συμβολικό παραμύθι του Ιωνά. Το Πίκουοντ σαλπάρει ευλογημένο. Ο Κάπταιν Αχαάβ μ'ένα πόδι από σαγόνι φάλαινας και μια μεγάλη χαρακιά στο πρόσωπο, σημάδια μιας εσωτερικής σταύρωσης, τραύματα που λένε πιο πολλά από κάθε κήρυγμα για την θνησιμότητα του ατόμου, στον λόγο του προς το πλήρωμα υπόσχεται μια Ισπανική χρυσή ουγγιά σε όποιον εντοπίσει πρώτος τον Μόμπι Ντικ, την άσπρη φάλαινα που έσχισε την ψυχή και το σώμα του μέχρι που μάτωσαν μαζί. Τόσο άσπρη και μεγάλη όσο ένα βουνό χιόνι. Ένα βουνό που κάποιος έβαλε στη θάλασσα ικανό να καταπιεί ολόκληρα πληρώματα και να καθαρίσει τα δόντια της με τα κουπιά. Μια μεγάλη μαρμάρινη ταφόπλακα που πλέει. Θάνατος στον Μόμπι Ντικ! αναφωνούν. Έχει φτιάξει ειδικό χάρτι με τις πορείες φαλαινών από ημερολόγια πλοίων για τον εντοπισμό του. Η μανία του για εκδίκηση τον αναγκάζει να απαρνηθεί ναυτικούς ηθικούς κώδικες, εύκολο πλουτισμό, ύπνο, λογική, την ζωή του και την ζωή του πληρώματος. 
  H σύγκρουση Αχαάβ και Μόμπι Ντικ, πέρα απο μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια, είναι ένα φιλοσοφικό δοκίμιο πάνω στη φύση του καλού και του κακού, τον άνθρωπο και τη μοίρα του, το μεγαλείο και την αυτοκαταστροφή. Ο Αχαάβ βλέπει την άσπρη φάλαινα ως μία ενσάρκωση της θεϊκής καταστροφικής και σαδιστικής δύναμης - "Το κακοήθες πράγμα που έχει βασανίσει και φοβίσει τον άνθρωπο από την αρχή των χρόνων! Αυτό που βλάπτει και ακρωτηριάζει τη φυλή μας. Που δεν μας σκοτώνει εντελώς αλλά μας αφήνει να ζούμε με μισή καρδιά και μισό πνευμόνι". Από αυτή τη βλάσφημη θέση και μια βαθύτερη εσωτερική παρόρμηση εξωθείται στα άκρα, εξεγείρεται κόντρα στο αδύνατο, σε μια επικών διαστάσεων υπερβατική επιχείρηση αυτοκτονίας, σε μια καταδικασμένη αποστολή. Πιστή μεταφορά του πρωτότυπου κειμένου γεμάτη με μεταφορές και συμβολισμούς πάνω στην αναμέτρηση ανθρώπου και φύσης, (ξεπερασμένη αλλά) επιβλητική ερμηνεία από Γκρεγκορυ Πεκ, θεαματική δράση με εντυπωσιακά εφε παλαιάς κοπής μέχρι και το συγκλονιστικό αξέχαστο φινάλε.
1.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου